Angst kan op verschillende manieren omschreven worden. In een definitie vindt men het vaak moeilijk alle mechanismen te beschrijven die met angst te maken hebben. Om het simpel en duidelijk te houden, kozen we ervoor je deze bekende definitie omtrent angst mee te geven:
Angst is een emotie veroorzaakt door een waargenomen of beleefde bedreiging, die meestal leidt tot een vermijding of ontwijking daarvan.’
Angst is dus de reactie die je vertoont op een situatie die je angstig maakt. Bij deze confrontatie zal je dus hevige emoties ervaren die kunnen leiden tot het vermijden van de situatie. Bijvoorbeeld als je pleinvrees hebt, zal je na een tijdje open ruimtes vermijden en zo vaak mogelijk thuis blijven, omdat open ruimtes je bang maken.
Waarom ervaren we angst?
Angst dateert al van de oertijd en is bijgevolg een mechanisme van de natuur. Dit mechanisme hielp ons in de oertijd overleven door situaties als gevaarlijk in te schatten. Mocht je dus geconfronteerd worden met een gevaarlijke situatie, helpt angst je lichaam sneller te laten reageren en dus bijgevolg je kans op overleven vergroten. In tegenstelling tot bijvoorbeeld depressie is angst dus vanaf de geboorte ingeprent om ons te helpen overleven. Angst verloor echter zijn doel over de eeuwen heen. Zoals reeds besproken, hielp angst ons in de oertijd te overleven. Vandaag de dag worden we echter nauwelijks nog met gevaarlijke situaties geconfronteerd. Nu zijn we vaker angstig voor situaties waar we veel waarde aan hechten, maar die niet gevaarlijk zijn. Bijvoorbeeld: je mag niet te laat komen op een belangrijke meeting. De gedachte om te laat te komen kan dan angst symptomen uitlokken. Het te laat komen op een meeting is echter geen gevaarlijke situatie. Het oorspronkelijk idee van angst is dus verloren.
Wat is de oorzaak van angst?
Als angst bij iedereen aangeboren is, waarom hebben sommige mensen dan een angststoornis en andere niet? Je moet hier weten dat iedereen een mogelijkheid bezit om een angststoornis te ontwikkelen, omdat iedereen met angst geboren is. Dit zal echter niet maken dat iedereen een angststoornis zal ontwikkelen. Naast de predispositie zijn er echter nog andere factoren die nodig zijn om een angststoornis te hebben.
| Predispositie + gebeurtenis + coping style |
Naast de predispositie voor angst, die iedereen heeft, is er een bepaalde situatie of gebeurtenis nodig die een link tussen deze gebeurtenis en angst triggert. Deze situatie dient ingrijpend te zijn, zodat mensen zullen nadenken over de situatie of zodat de situatie blijft hangen in hun gedachten. Maar zelfs de combinatie van een predispositie en een ingrijpende gebeurtenis zal niet automatisch een angststoornis creëren. Hier voegen we 'coping stijl' bij. Dit wil zeggen dat het belangrijk is hoe je vervolgens met deze situatie omgaat en hoe je kiest de situatie te verwerken. Deze keuze kan leiden tot ofwel gezonde ofwel ongezonde angst.
Een metafoor waarom angst ontstaat
Om je de oorspronkelijke bedoeling van angst en een angststoornis te leren onderscheiden, geven we hier een metafoor omtrent hoe een angststoornis kan ontstaan.
Angststoornissen zijn zoals overmatig eten. De mens is voorgeprogrammeerd om te overleven door te eten. Vanaf het begin der tijden is de mens dus al bezig geweest met eten. Als we niet eten, gaan we dood. In de oertijd was er geen overschot en at men wat men nodig had. Als men een groot dier gevangen had, dat voedsel kon bieden voor verschillende dagen, spreidde men dit voedsel vervolgens over verschillende dagen. Dit was een techniek om te overleven. Naarmate de maatschappij vorderde, was er steeds meer voedsel beschikbaar. Door dit overaanbod hebben sommige mensen last van overgewicht, wat in extreme gevallen zelfs kan leiden tot sterfte. Ondanks dat we oorspronkelijk wisten wat en hoeveel we nodig hadden, opdat we de rest konden rantsoeneren, is dit niet langer het geval. We eten wanneer we er zin in hebben, we eten dingen die niet gezond zijn en we overeten onszelf. Angst is net zoals voedsel en eten voorgeprogrammeerd om ons te helpen bij het overleven. Als we een gevaar tegen komen, dan bereidt ons lichaam ons voor om op dat gevaar te reageren door een angstreactie teweeg te brengen. Angst zal er soms voor zorgen dat we wel kunnen ontsnappen aan het gevaar, of toch harder terugvechten. De samenleving evolueerde tot een veilige samenleving, waar we nog amper met echte angst geconfronteerd worden. Dat gaat ervoor zorgen dat het natuurlijke mechanisme soms getriggerd wordt door iets wat geen reëel gevaar is, zoals pleinvrees. Een plein brengt je leven niet in gevaar. Op die manier wordt iets natuurlijks, dat in oorsprong een gezonde functie heeft, eigenlijk verkeerd gebruikt en wordt het ongezond.
Wat als angst verder vordert?
Ongezonde angst kan dus een grote invloed op je leven hebben. Het zal je belemmeren bij de dingen te doen die je wil doen, bij je gelukkig te voelen en zelfs bij dagelijkse activiteiten te ondernemen. Zelfs op de kleinste dingen kan angst een grote invloed hebben. Mensen die bijvoorbeeld het huis niet meer uit durven, hebben dus moeilijkheden met boodschappen doen, wat zeer vervelend kan zijn als je wil koken. Je angst overheerst kortom heel je leven.
Veel mensen met angst hebben ook niet langer het gevoel zelf beslissingen te kunnen nemen over hun leven. Het lijkt alsof de angst het heeft overgenomen. Veel mensen met angst zijn zich er tevens van bewust dat hun angst irreëel is en ze eigenlijk geen angst voor die bepaalde situatie moeten ervaren, maar toch kunnen ze de angst niet stoppen. Het overkomt hen en ze weten niet wat eraan te doen.
Angst voor de angst?
Naarmate de angst vordert, zal je ook meer gevolgen van de angst ervaren. Zo komt het vaak voor dat mensen angstig worden om de symptomen van angst te ervaren. Ze vinden het hyperventileren zo verschrikkelijk dat angst voor de angst ontstaat. Je ervaart dan daadwerkelijk angst om angst te ervaren. Zoals je merkt is dit een soort vicieuze cirkel, die vergaande invloed op je geluk en dagelijkse leven kan hebben. Na een tijdje zal je dus angstig worden als je aan de angst symptomen denkt of als je denkt aan de angst. Je zal dus niet langer kunnen doen wat je graag doet en dagelijkse activiteiten uitvoeren. Zo kan bijvoorbeeld iemand met pleinvrees niet langer naar de winkel om boodschappen te doen, omdat ze te angstig is. Dit kan maken dat ze niets in huis heeft om te koken, wat vreselijk vervelend is. Als je daarenboven nog eens weet dat je de kans had, maar de angst je leven controleert, kan dat zeer frustrerend zijn.
Wat zijn belangrijke gevolgen van angst?
Angst kan veel gevolgen hebben. Voor jezelf kan angst een grote invloed uitoefenen op je tevredenheid, zelfbeeld en algemeen geluk. Vaak hebben mensen met angst het gevoel dat ze de controle verloren zijn over hun leven. Dit kan soms leiden tot een laag zelfbeeld of depressie. Doordat je het gevoel hebt dat je geen controle meer hebt over je leven, denken veel mensen dat het moeilijk is om angst te behandelen. Dit is echter niet waar. Jij kan de vicieuze cirkel van angst doorbreken en geluk herwinnen. Op die manier geloof je weer in je eigen capaciteiten en ben je opnieuw de baas over je eigen leven.
Test je angst?
Als je meer wil weten over jouw angstsymptomen en in welke mate deze een invloed hebben op je geluk en dagelijkse leven, kan je hier de gratis angst test invullen. Deze test kan je meer vertellen over de ernst van je angst en wat een gepaste manier van behandeling kan zijn.
